In veel verenigingen is het inmiddels vaste prik: op woensdagmiddag of zaterdagochtend verzamelen zich een groepje kinderen met grote ogen, duikbril op het voorhoofd en zwemvliezen onder de arm. Sommigen zijn net acht jaar, anderen al wat ouder. De een duikt al als een vis, de ander vindt het nog best spannend. Wat hen verbindt? Ze zijn begonnen aan hun eerste stappen in de onderwatersport, via het ScubaDoe-programma van de NOB.
Snorkelen: de eerste ademteug onder water
Voor de meeste kinderen begint hun duikavontuur met de snorkelopleiding. In zes niveaus, snorkelen 1 t/m 6, leren kinderen de basisvaardigheden van het snorkelen. Ze oefenen met het leegblazen van hun snorkel, het klaren van hun masker en leren hoe ze samen met hun buddy plezierig én veilig kunnen snorkelen.
De trainingen vinden volledig plaats in het zwembad, in een vertrouwde en gecontroleerde omgeving. Dat geeft ruimte om te spelen én te leren. In veel clubs wordt de snorkelopleiding verrijkt met spelvormen en creatieve oefeningen, waardoor kinderen haast ongemerkt de onderwatertechnieken onder de knie krijgen. Het behalen van Snorkelen 6 is voor veel kinderen dan ook een eerste echte mijlpaal en dus eentje waar ze trots hun brevet voor laten zien aan ouders en grootouders.
Perslucht: een nieuwe wereld gaat open
Na het snorkelen kriebelt het bij veel kinderen: ze willen meer. Meer tijd onder water, meer ontdekken, meer leren. En dus stappen ze over naar het gebruik van perslucht. Dit is een spannend moment – en een kans voor verenigingen om echt te laten zien wat ze in huis hebben. Want de jeugdopleiding op perslucht bestaat niet uit één, maar uit vier niveaus: Adembrevet, Bellenbrevet, Trimbrevet en het ScubaDoe-brevet.
Het Adembrevet is letterlijk de eerste ademteug onder water. Hier maken kinderen kennis met het materiaal en leren ze hoe ze rustig kunnen ademen, trimmen en communiceren. Het Bellenbrevet bouwt daarop voort: kinderen leren met een duikpak om te gaan en krijgen meer inzicht in het buddyduiken. Bij het Trimbrevet ligt de lat wat hoger. Alle vaardigheden moeten vloeiend beheerst worden. Dat vraagt om herhaling, concentratie en goede begeleiding. Veel verenigingen organiseren op dit niveau dan ook speciale oefensessies of buitenwatermomenten, mits het kind eraan toe is en de omstandigheden veilig zijn.
Wie alle drie de brevetten behaalt, ontvangt bovendien een vrijstelling voor het zwembaddeel van de 1*-duikopleiding. Maar belangrijker nog: ze hebben een solide technische én sociale basis gelegd als jonge duiker.
Het ScubaDoe-brevet: specialiseren met plezier
Na het Trimbrevet kunnen kinderen kiezen voor verdieping via jeugdspecialisaties. Deze zijn net zo divers als de onderwaterwereld zelf: oriëntatie, onderwaterleven, nachtduiken, redden, vinzwemmen, archeologie, en meer. Elke specialisatie is opgebouwd als een module, met ruimte voor theorie, praktijk en natuurlijk veel plezier.
Clubs die dit goed organiseren, merken dat kinderen enthousiast blijven en langere tijd actief zijn binnen de vereniging. Dit gebeurt vaak met een team van jeugdcoördinatoren, instructeurs en spelbegeleiders. Het ScubaDoe-brevet is dan ook een mooie afsluiting van de brede opleiding, waarbij kinderen hun persoonlijke duikroute hebben gevolgd.
1*-junior: het eerste échte duikbrevet
Voor kinderen die minimaal 12 jaar zijn en hun ScubaDoe-opleiding succesvol hebben afgerond, ligt het volgende doel binnen bereik: het 1*-juniorbrevet. Deze opleiding is inhoudelijk gelijk aan de reguliere 1*-opleiding, maar aangepast aan de fysieke en mentale ontwikkeling van jonge duikers. Het buitenwaterdeel vindt plaats onder iets strengere voorwaarden: maximaal één duik per dag, duikdiepte tot 10 meter, minimale temperatuur 14 graden en altijd onder begeleiding van een volwassen duiker.
Voor de clubs betekent dit vaak een nauwe afstemming tussen instructeurs, ouders en jeugdleden. Goede communicatie, duidelijke afspraken en zorgvuldige voorbereiding zijn hier essentieel. Maar de beloning is groot: kinderen die als 1*-juniorduiker het water in mogen, voelen zich écht onderdeel van de club. Ze mogen mee naar duikstekken, doen mee met evenementen en bouwen een band op met andere duikers.
De rol van de vereniging: fundament voor succes
Het succes van de jeugdopleiding valt of staat met de inzet van verenigingen. Zij zorgen voor de juiste sfeer, veilige begeleiding, en creatieve invulling van het programma. Clubs die investeren in een stabiel jeugdbeleid met vaste begeleiders, goede communicatie met ouders en een aanbod dat meegroeit met de kinderen zien vaak dat jeugdleden blijven plakken. Vaak worden deze kinderen later instructeur, buddy, bestuurslid of simpelweg een enthousiaste vrijwilliger.
De jeugdopleiding is dus geen op zichzelf staand programma. Het is een groeipad, een avontuur, en bovenal: een fundament onder de toekomst van onze sport. En het begint allemaal… met een snorkel in het zwembad.
Heb je een vraag of een suggestie? Stuur dan een mail naar Jeroen Dellebeke, via opleidingen@onderwatersport.org.