Veilig duiken

Vaak wordt veiligheid gezien als een vervelend, zwaar thema. Een ‘ver-van-m’n-bed-show’. Maar dat hoeft het niet te zijn! Als duiker heb je in je sport vaak met veiligheid te maken. Maak het thema dus in ieder geval concreter, en gebruik situaties die dichtbij de (duik)beleving van je leden passen.

Duikveiligheid is op allerlei manieren te belichten. Je kunt het hebben over de inhoud van bepaalde regels en richtlijnen, dat noemen we de technische kant. Maar je kunt het ook hebben over organisatie, mensen en gedrag. Wanneer voelen leden zich veilig bij de vereniging, in sociaal én fysiek opzicht? Dat is als (veiligheids)zaken goed geregeld zijn, maar ook als er een positieve sfeer heerst, waarin mensen elkaar op een prettige manier aanspreken op het wel of niet nakomen van de gemaakte afspraken. Bespreek dus eens met elkaar hoe veiligheidsafspraken de sfeer binnen de club positief én negatief beïnvloeden.

Het bespreken van veiligheid kan best lastig zijn als je een grote groep leden met verschillende meningen hebt. Bij bepaalde veiligheidsregels zit je vast met z’n allen op één lijn, maar op sommige vlakken verschil je misschien van mening. De vraag is dan: hoe erg zijn die afwijkende meningen? Wat móet je met elkaar delen om samen een leuke, veilige vereniging te kunnen vormen? En wanneer is het niet zo erg als iemand een andere visie heeft?

Soms kan het helpen om een onderwerp of afspraak heel tastbaar te maken door er een voorbeeld aan te hangen. Het liefst eentje zonder emotionele lading en zonder namen van bekenden, maar mét aanknopingspunten en herkenbare elementen. Bedenk dus een fictieve situatie die prikkelt, die pijnlijke en lastige punten raakt, en waar je met z’n allen eens goed voor moet gaan zitten. Sommige leden zullen vast iets herkennen of herinneren, maar doordat je de casus los houdt van je vereniging hoef je niet meteen oud zeer op te rakelen.

Een manier om veiligheidsafspraken te borgen is door een Risicio Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) op te stellen. Daar kun je de website www.sportduikrisicograaf.nl voor gebruiken. Zonder draagvlak is een RI&E echter weinig waard. Om bij je leden tussen de oren te krijgen waarom zoiets belangrijk is, hoe het werkt en wat erin staat is het handig om een RI&E niet door twee of drie leden te laten opstellen, maar met (bijna) de hele vereniging aan de slag te gaan. Organiseer een leuke avond, laat een pak koekjes rondgaan en zorg dat je leden zich betrokken gaan voelen bij dit thema!

Veiligheid wordt niet gemaakt door veel voorschriften op papier te zetten. Veiligheid is iets wat je doet. De rode draad in deze reader is wat jij zelf kunt doen om je eigen veiligheid te vergroten.

De NOB heeft als uitgangspunt dat iedere duiker verantwoordelijk is voor zijn eigen veiligheid. Om deze reden spreken we niet meer over een Richtlijn voor Veilig Duiken, maar over een Leidraad voor Veilig Duiken. Bij een richtlijn is er sprake van meer sturing van het gedrag, terwijl een leidraad is bedoeld om zelf het bijpassende gedrag te bepalen en dus een beroep te doen op de eigen verantwoordelijkheid en gezond verstand. Een leidraad is dus bij uitstek het middel om de opgedane kennis en ervaring te kunnen vertalen naar een nieuwe situatie.

De veiligheidscommissie van de NOB heeft een artikel geschreven over de normen die gelden voor de veiligheid en kwaliteit van producten en diensten, en de waarde ervan voor de duiksport. In het artikel wordt daarbij dieper ingegaan op juiste kraan-fles combinaties en veilige configuraties met een octopus. Het artikel kan je hier downloaden. Het bestuur van de NOB is blij dat met dit artikel meer duidelijkheid ontstaat over de geldende internationale normen en hoe deze te gebruiken om de duiksport veiliger te maken.