Medische geschiktheid

Duikveiligheid is een belangrijk onderdeel van het duiken. En medische zaken kunnen invloed hebben op het vermogen van de duiker om veilig onder water te kunnen zijn. Het kan zijn dat medische zaken het duiken negatief beïnvloeden (zoals klaringsproblemen door een verkoudheid), maar het duiken kan ook nadelige gevolgen hebben op ziekten en de behandeling daar van (bijvoorbeeld doordat medicijnen minder goed werken). De medische commissie van de NOB heeft gemerkt dat duikers wel eens twijfelen of ze een duikerarts moeten consulteren. Want als je net een maand geleden gekeurd bent, ga je dan opnieuw contact opnemen met een arts? Dat kan zinvol zijn, als er zaken veranderd zijn. Of als de datum van je keuringscertificaat verlopen is, maar je bent kerngezond – wat gaat een duikmedische keuring dan toevoegen? Met deze zelftest hopen we duikers een instrument in handen te geven om te bepalen of het op dit moment zinvol is om contact op te nemen met een duikerarts. En we hopen dat hiermee ook de discussie over de effecten van medische zaken op duikveiligheid makkelijker bespreekbaar gemaakt kunnen worden in buddyparen en duikverenigingen.

Deze check is beschikbaar voor alle duikers in Nederland en daarbuiten. Daar zitten wel een paar randvoorwaarden aan.

De vragenlijst is gebaseerd op de medische vragenlijst van de Undersea and Hyperbaric Medical Society Dit is dezelfde basis als de vragenlijsten van bijvoorbeeld PADI of SSI. Andere duikorganisaties gebruiken dergelijke vragenlijsten al decennia en er worden miljoenen veilige duiken gemaakt. Duiken is een zeer veilige sport, maar een duikongeval is nooit geheel uitgesloten. Kenmerkend voor alle duikongevallen is dat er een samenloop van (ongunstige) omstandigheden is. Bijvoorbeeld een combinatie van slechte duikplanning, verkeerde spullen meegenomen en onverwacht veel stroming. Dan sta je ineens voor een lastige situatie. Om uit die lastige situatie te komen, moet je misschien hard zwemmen. En daar komt de medische situatie om de hoek kijken. Ben jij op dat moment fit genoeg om jezelf ‘naar de veiligheid’ te kunnen zwemmen? Het blijkt uit onderzoek dat onder de dodelijke duikongevallen voornamelijk duikers waren met bestaande medische problemen, zoals overgewicht of een hoge bloeddruk.

Maar terug naar de vragenlijst, die is net zo betrouwbaar als de informatie die je erin stopt. Dat is hetzelfde bij een duikmedische keuring overigens; je kunt jokken tegen de arts en daar komt hij of zij lang niet altijd achter. Er zijn aardig wat dodelijke duikongevallen beschreven waarbij de duiker recent nog duikmedisch goedgekeurd was. Dus een duikmedische keuring an sich is ook niet zaligmakend.

Een vereniging of bestuurder is niet verantwoordelijk of aansprakelijk voor de medische geschiktheid van haar leden. Dat is de verantwoordelijkheid van de duiker zelf. Wel is het verstandig om de leden regelmatig, bijvoorbeeld jaarlijks of in aanloop naar een verenigingsduik, te wijzen op het doen van deze zelfcheck voor hun eigen veiligheid. Dit kan ook helpen om het gesprek over veilig duiken daarover op te starten.

De CMAS heeft november 2020 de Diver Medical Participant Questionnaire geratificeerd. Daarmee is deze vragenlijst internationaal erkend.

Deze check is echter geen vervanging van een duikmedisch advies van een arts, maar richtinggevend wanneer een duikmedisch advies zinvol zou kunnen zijn. Aan het eind van de vragenlijst is het mogelijk om een ‘eigenverklaring’ in pdf te genereren. Dit heeft dus niet dezelfde status als een ‘keuring’, maar geeft wel rugdekking in geval van aansprakelijkheid. Maar belangrijker, we hopen dat het regelmatig invullen van deze vragenlijst het gesprek over duikveiligheid teweegbrengt.

Nee, dat hoeft niet. In Nederland heeft de eigenverklaring (het PDF-rapport aan het einde van de check) die uit de duikmedische zelfcheck komt geen juridische status. Echter, iedereen – dus ook een cursist of familie van duikers – kan een civielrechtelijke procedure starten in geval van een ongeluk. Dan is het veelal een welles-nietes, waarbij je als beschuldigde instructeur of duikvereniging weinig rugdekking hebt. Een PDF van deze eigenverklaring zou in dat geval wel prettig kunnen zijn.

De NOB laat de keuze aan de duikverengingen of, en zo ja bij welke activiteiten (bijvoorbeeld een clubweekend), het wenselijk is om deze PDF-rapporten op te slaan.

Als je deze zelftest ondergaat en je gaat op vakantie naar het buitenland dan zijn vrijwel alle kosten van een duikongeval gedekt als je lid bent van de NOB. Alle leden van de NOB zijn collectief verzekerd voor duikongevallen in het buitenland. Wil je ook andere zaken zoals verlies of diefstal of geneeskundige kosten anders dan die na een duikongeval verzekeren, dan kun je de voordelige en goede duikreisverzekering van de NOB afsluiten. Zorg dat je in het buitenland kan aantonen dat je deze test hebt gedaan door je eigenverklaring op te slaan. Check voor meer informatie deze video.

Nee. Er wordt helemaal niets opgeslagen. De data blijft geheel ‘client side’, dus dat betekent dat de NOB niet weet wie de lijst heeft ingevuld en welke antwoorden gegeven zijn. Ook de eigenverklaring die je kunt genereren kan niet achterhaald worden door de NOB.

Dus klik vooral ook eens rond naar de ‘andere’ antwoorden. Er staat bij elk antwoord een korte toelichting waarom een bepaald aspect van de gezondheid belangrijk is voor de duikveiligheid. En bespreek die antwoorden eens met je duikbuddy, daar worden we allemaal een beetje wijzer van.

Nee, dat is geen persoonsgegeven of gegeven uit een bijzondere categorie. Dit zou je als vereniging mogen opslaan.

De NOB adviseert een medische keuring voor sportduiken uit te laten voeren door een arts die werkt volgens de normen van het Europese College voor Barogeneeskunde. Er zijn veel (sport)artsen die hieraan voldoen en deze vind je op de websites van de Nederlandse Vereniging voor Duikgeneeskunde en het Nederlands Instituut Certificering Duikerartsen. Je weet dan zeker dat een keuring gegarandeerd kwalitatief goed uitgevoerd wordt.

Er is wel eens verwarring over een keuring bij een duikerarts. Hiermee wordt voor het sportduiken bedoeld, een arts die werkt volgens eerder genoemde normen. Voor sportduikers is het niet nodig om de keuring uit te laten voeren door een beroepsduikerarts A en B. Daar laat je je keuren als je beroepsduiker bent.