Peter Boots (alias ‘Bootsy’) is een fanatieke duiker, volop geïnteresseerd in de veelzijdigheid van de onderwaterfotografie, columnist in het magazine ‘Duiken’ en dit jaar jurylid van het Fotokampioenschap 2024. Peter legt uit wat het nauwkeurige werk van het jureren precies inhoudt. Hoe komt het jurybesluit tot stand? Peter vertelt uitvoerig.
Februari 2023. Op de Duikbeurs Duikvaker is het als vanouds een gezellige drukte. Op de stand van Sea & Sea houd ik net als het jaar daarvoor een lezing over het belang van een goede compositie in een onderwaterfoto. Om de aanwezige luisteraars beter te bereiken, is er gezorgd voor spraakversterking. Mijn stem schalt tot ver door in de beurshal. Er wordt aandachtig geluisterd wanneer ik als een ware predikant het evangelie van ‘een goede compositie’ verkondig.
Dit akoestische vertoon blijft ook bij de dichtbij gelegen stand van de NOB niet onopgemerkt. Na afloop van mijn publieke preek tot de menigte, loop ik even naar Desmond van Santen, belangenbehartiger van de NOB. Vanuit mijn ooghoek had ik hem al zien staan en ik verontschuldig mij voor mijn luidruchtige ‘praatjesmakers-gedrag’ van zojuist.
“Geeft niet jôh” en hij merkt verder op “Ik vond dat je een boeiend en pakkend verhaal had. Doe jij dit jaar nog mee als deelnemende fotograaf voor het komende Open Nederlandse Fotokampioenschap (ONK)?” Over het antwoord hoef ik niet lang na te denken. Nee. “Kijk Desmond, afgelopen jaren heb ik na de fotowedstrijd zowel het zoet als het zuur mogen proeven. Ook heb ik de taak als coach van de groep-competitie al eens op mij genomen. Veel wedstrijdfacetten van het ONK heb ik dus al eens beleefd. Fotografie doe ik voornamelijk voor mijn eigen vermaak. De competitie voer ik dus met mezelf in plaats van met anderen; deze persoonlijke en fanatieke vorm is al een ‘dagtaak’ op zich.” “Ik wil beslist niet arrogant overkomen, maar aan het goedbedoelde oordeel van een jury heb ik geen boodschap. Inmiddels weet ik zelf wel wat er goed is aan mijn gemaakte foto’s en vooral wat beter kan. Met de mening van de jury ben ik het overigens nooit eens. En als ik dan de ranking van de laatste jaren bekijk, heb ik zo mijn twijfels over de juiste volgorde.” Desmond kijkt mij quasi serieus aan en antwoordt ad rem: “Hoe zou je het vinden als JIJ onze jury komt versterken dit jaar?” “OMG, moi? Daar moet ik wel een nachtje over slapen, maar ik wijs je aanbod niet resoluut af. Deze week laat ik je weten of ik in ga op je voorstel.”
Smoezenboek opentrekken
In de dagen die daarop volgen laat ik Desmonds verzoek op mij indalen. Stiekem ben ik best wel trots dat ze nou net mij vragen om de jury te komen versterken. Het is bij hen niet onopgemerkt gebleven dat ik een goede visie bezit op wat een goede foto is en welke niet en kan dit ook nog eens nuanceren. Laten we eerlijk zijn, ik heb best een ongezouten mening over de jury. Toch zitten er ‘grote namen’ bij, die zich ruimschoots hebben bewezen als fotograaf. Ben hierover best verbaasd….. Hoe komen ze dan tot zo’n eindoordeel? Desmond zijn aanbod is een uitzonderlijke kans om zelf te ondervinden hoe zo’n jurybesluit tot stand komt. Een gelegenheid om tegenover vakgenoten mijn stem en inzicht te kunnen verdedigen. Vrij snel besluit ik om met ‘de billen bloot’ te gaan en om het verzoek van Desmond te honoreren.
Desmond blijkt verheugd met mijn verlossende respons en geeft mij de keuze om de categorieën ‘Masters’, ‘Beginners’ en ‘Groep’ te jureren; of de Categorieën ‘Zoet’ en ‘No Limits’. De categorie ‘Masters’ is de Champignons League van het Fotokampioenschap. Omdat ik zelf geen ‘Masters’-ervaring heb, wil ik hier mijn tengels niet aan branden. Laat ik maar bescheiden beginnen en kies voor de categorieën ‘Zoet’ en ‘No Limits’. In ‘Zoet’ heb ik zelf al het zoet mogen proeven toen ik in de prijzen viel. Als jurylid heb je ook een paar maanden een geheimhoudingsplicht. Het grote ‘smoezenboek’ wordt opengetrokken als mij terloops werd gevraagd of ik dit jaar nog mee doe met het ONK. Snel deze vraag ontwijken, Bootsy!
Pakjesavond
Maanden verstrijken totdat ik begin oktober een mail van de wedstrijdcommissie van de NOB ontvang, met hierin een WeTransfer link naar de meedingende fotobestanden. De enige opdracht luidt: ‘Zet in dit PowerPoint bestand de volgende wedstrijdfoto’s in de voor jou juiste volgorde.’ Ongeduldig van nature bekijk ik gelijk gretig de wedstrijdfoto’s. Het zijn de originele foto’s in JPG formaat. Met in plaats van de namen van de makers een nummer, wat lijkt op een onherleidbaar IBAN nummer. Het voelt een beetje als pakjesavond. Als één van de eerste mag ik deze foto’s al bewonderen. Maar niet alleen om naar te kijken, ook mag ik ze beoordelen! Het gevoel van macht, met tegelijkertijd een hoge dosis verantwoordelijkheidsgevoel maken van mij meester. Wow, er zitten mooie platen tussen en…helaas ook toch wat gemiste kansen. Inmiddels besef ik zelf hoeveel moeite je moet doen om een goede onderwaterfoto te kunnen maken. Met het ‘bloed, zweet en de tranen’ van de makers moet ik integer en rechtvaardig omspringen
Sexy slak
Om een duidelijk overzicht van mijn kritische oordeel te kunnen inzien, besluit ik een Excel sheet te maken. Diverse variabelen die ik belangrijk vind in een onderwaterfoto, zoals scherpte, sfeer, contrast etc., zet ik in deze sheet. Analytisch bekijk en beoordeel ik elke foto nauwkeurig. Bij de categorie ‘Zoet’ vallen mij een paar mooie foto’s op, maar er is er eentje die eruit springt. Het is een foto van een slak. Een foto met een slak?! Was jij niet degene die prat ging op het feit dat je niet zo gecharmeerd bent van slakken en foto’s daarvan? Ahum, ja dat klopt. Zelf fotografeer ik weinig slakken, hoewel ze vaak mooi van kleur en structuur zijn, vind ik ze niet ‘sexy’ genoeg voor een mooie onderwaterfoto. Daarom laat ik ze vaak links liggen en hun weg in een slakkengang vervolgen. Deze foto van Marleen Baas is werkelijk prachtig en volledig in harmonie. Het is een dubbelopname en een combinatie van een macro- en een wide-angle foto. Doordat de ‘oortjes’ en de ogenschijnlijke ‘oogjes’ goed te zien zijn, krijgt deze slak een herkenbaar smoelwerk met de illusie dat dit beestje je werkelijk aankijkt. De laaghangende zon in de vage achtergrond geeft deze foto een fraaie dieptewerking. Voor mij en de overige twee juryleden een onderscheidende topfoto die de eerste plaats verdient.
Inzendingen ‘No Limits’
Bij de inzendingen van No Limits ben ik aangenaam verrast door de creativiteit die veelal is gebruikt bij het maken van sommige foto’s. Vaak lekker ‘buiten de lijntjes gekleurd’ en van de geëffende paden afgeweken. Veel leuke en originele foto’s zie ik voorbij komen. Ook hier springt er voor ons als jury één foto met kop en schouders bovenuit! De foto van Valerie Reid. Als doorgewinterde onderwaterfotograaf weet ik hoe lastig dit moet zijn geweest om zo een markante foto met deze kwaliteit te kunnen maken. Deze foto vertelt een duidelijk verhaal en straalt snelheid en beweging uit. Complimenten, petje af!
Chronische keuzestress
Over mijn uiteindelijke ranking van beide categorieën doe ik een aantal dagen. Tussentijds neem ik wat afstand van deze inzendingen, om weer fris en fruitig objectief te kunnen oordelen. Deze jurering is beslist geen gemakkelijke opgave. Net als het maken van het beoordelen van mijn eigen fotokeuzes lijd ik aan chronische keuzestress. In oktober is het D-day. Online heb ik een Zoom-meeting met de twee overige juryleden. Erg leerzaam om onderling discussies te voeren over sommige foto’s. Gedrieën argumenteren wij elk onze persoonlijke keuzes. Dan is er eindelijk ‘witte rook’ en democratisch komen we gezamenlijk tot een besluit. Wat een opluchting dat er nu een klap-op-is-gegeven! Er is na eer en geweten (padvinders-eed) geoordeeld, alles is eerlijk en objectief verlopen. Overigens de namen van de fotografen die ik moest jureren, werden mij pas bekend gemaakt nadat wij als jury alle foto’s definitief hadden beoordeeld. Achteraf ook verrast doordat je meent dat je van sommige fotografen hun veelgebruikte trucjes en manier van fotograferen wel denkt te herkennen. Nou, hier zat ik er dus vaak naast! DE apotheose kwam eind november, tijdens de prijsuitreiking van het Fotokampioenschap. De oh’s en ah’s van zowel teleurstelling en blijdschap was duidelijk voelbaar bij de deelnemers. Erg leuk en leerzaam om afgelopen jaar de uitdaging als jurylid uit te voeren.
Bij deze, alle winnaars gefeliciteerd. Voor degene die niet in de prijzen zijn gevallen, volgend jaar beter! Uit ervaring weet ik hoeveel ‘bloed, zweet en tranen’ het gekost heeft voordat je de uiteindelijke foto(s) inlevert voor deze competitie.
Op de website www.bootsy.org vind je veel verhalen, columns en foto’s van Peter Boots die de lezers/fotografen kunnen inspireren.
Deze column ‘Bloed, zweet en tranen’ is gepubliceerd in ‘Duiken 3/2024’.
Zaterdagavond 23 november a.s. organiseert de NOB haar jaarlijkse prijsuitreiking. Wil je hierbij kosteloos aanwezig zijn? Reserveer dan nu een gratis ticket.