Minder lange (bestuurs)vergaderingen en meer betrokken vrijwilligers – spreekt dat je aan? Lees dan vooral verder. Dit artikel gaat namelijk over het belang van een beleidsplan voor duikverenigingen. “Een beleidsplan? Dat is toch meer iets voor bedrijven? Wat moet een duikvereniging daarmee?” Het antwoord op die vragen is simpel: een beleidsplan is óók voor sportclubs heel relevant, hoe klein of groot je ook bent. Het helpt je als bestuur namelijk om beargumenteerde keuzes te maken: waarom kiezen we wel voor A, en niet voor B? Waarom doen we wat we doen? Dat levert je niet alleen veel duidelijkheid op, maar ook kortere vergaderingen én gemotiveerde (commissie)leden! Want als helder is waarvoor je iets doet en naar welk doel je met z’n allen toewerkt, dan doe je waarschijnlijk sneller iets voor de club dan wanneer de noodzaak je totaal onduidelijk is.
Maar hoe kom je tot een beleidsplan, tot een stip op de horizon waar je met z’n allen voor gaat? Daar hebben diverse duikverenigingen de afgelopen tijd over nagedacht. Duikteam de Oester uit Kampen (Overijssel) heeft begin dit jaar een bijeenkomst georganiseerd waarvoor de hele vereniging was uitgenodigd. “Het door mijn voorganger geschreven toekomstplan voor de vereniging liep tot 2015”, vertelt voorzitter Hans Hollander. “Ik heb bij mijn aantreden aangegeven dat ik het belangrijk vind om zo veel mogelijk leden te laten meedenken over het nieuwe plan.”
Top-down of bottum-up
Besturen kan in zijn optiek op twee manieren: top-down (het bestuur bedenkt iets, zet het uit naar de leden en bekijkt wat er gebeurt) of omgekeerd, bottum-up. “In dat laatste geval spreken de leden hun wensen en behoeften uit”, vertelt Hans verder. “Als het past binnen de hoofddoelstelling van de vereniging dan kijken we of we dit kunnen inpassen in het lopende jaar. Dat laatste zorgt voor draagvlak onder de leden.” De bijeenkomst begin dit jaar heeft het bestuur van Duikteam de Oester dan ook veel opgeleverd. “Het gaf ons inzicht in de wensen van de leden, maar ook bevestiging van de ingeslagen weg. We hadden als bestuur al een opzetje voor een nieuw meerjarenplan gemaakt; de uitkomst van de ledenavond heb ik getoetst aan wat er in het conceptplan stond en aangevuld met de input van de leden.” Als bestuur mag je dus best wat voorwerk doen; dat past bij je ‘helikopterview’ en je rol als kartrekker. “Als je de leden daarna maar meeneemt in het proces”, aldus Hans.
Over vijf jaar
Wat kun je in zo’n bijeenkomst eigenlijk doen met elkaar? Een suggestie is om na te denken over de plus- en minpunten van de club. Waarin ben je uniek? Waar ben je trots op en wat wil je dus absoluut behouden? En wat mag juist ‘weg’? Het is leuk en zinvol om met elkaar te bedenken hoe de club er over vijf jaar uitziet. Denk bij het beantwoorden van die vraag onder andere aan de betrokkenheid van leden, de sfeer binnen de vereniging, de kwaliteit van de opleidingen en de opbouw en samenstelling van het ledenbestand. Maar ook de kwaliteit van het technisch en niet-technisch kader, de financiële situatie, de accommodatie(s), het imago van de sport en eventuele samenwerkingsverbanden kun je meenemen in je toekomstplaatje. Overigens kan een externe gespreksleider erg handig zijn tijdens zo’n bijeenkomst; diegene kijkt objectiever naar de situatie en kan zonder voorkennis en belangen de brainstorm leiden.
Jong en oud
Uiteindelijk kun je op basis van zo’n bijeenkomst met de leden als bestuur een beleidsplan schrijven, maar je kunt natuurlijk ook op een andere manier te werk gaan. Sommige verenigingen stellen daarvoor een werkgroepje samen, bestaande uit verschillende ‘typen’ leden. Denk bijvoorbeeld aan een jongvolwassen lid, een wat ouder persoon, iemand die net nieuw is bij de club, iemand die al járen lid is, een technisch duiker, een onderwaterbioloog, een ScubaDoe-instructeur of een onderwaterhockeyer. Door de werkgroep een concrete opdracht mee te geven laat je de ideeën vanuit meerdere gelederen van de vereniging ontstaan. Er zijn ongetwijfeld mensen die niet in het bestuur zitten, maar het wél heel leuk vinden om hun toekomstbril op te zetten en met elkaar te sparren over de toekomst van de club. Vervolgens kun je daar als bestuur acties aan verbinden. De kunst is natuurlijk wel om doelstellingen te bepalen die financieel en organisatorisch haalbaar en uitvoerbaar zijn!
Tekst of foto?
Bedenk overigens dat een beleidsplan niet persé een document van tien A4’tjes hoeft te worden; sommige delen van het plan zijn juist geschikt om heel kort op te schrijven of om zelfs visueel uit te werken. Je kunt bijvoorbeeld een Powerpoint maken, om de hoeveelheid tekst te beperken. En het klinkt waarschijnlijk gek, maar een stip op de horizon kan zelfs tot uitdrukking komen in een foto(serie) of tekening. Sterker nog; een visuele weergave is vaak veel duidelijker (en daarmee makkelijker te vertellen én te begrijpen) dan een lang stuk tekst! Bovendien kun je een Powerpoint of foto(serie) ook op de Algemene Leden Vergadering laten zien, zonder dat je er een extra presentatie voor hoeft te maken.
Thermometer
Een begrijpelijk, aantrekkelijk vormgegeven toekomstplan kan een bestuur en vereniging dus veel houvast geven én zorgt voor meer interesse vanuit de commissies en andere leden. Maar vergeet niet dat een beleidsplan een middel is om iets te bereiken, en geen doel op zich. Veel verenigingen vinken af dat ze een beleidsplan hebben gemaakt en laten ‘m vervolgens verstoffen in een (digitale) la. Dat is jammer! Probeer je plan dan ook zo zinvol, bruikbaar en realistisch mogelijk te maken en steek eens in de zoveel tijd een thermometer in de vereniging. Waar sta je ten opzichte van de in het beleidsplan genoemde doelstellingen? Welke acties hebben waartoe geleid? Sommige verenigingen gebruiken daar een jaarlijks overlegmoment met de commissies voor, anderen gaan met het bestuur de spreekwoordelijke hei op. Hoe je ’t doet maakt niet uit; als je maar regelmatig reflecteert op de gemaakte en te maken keuzes. Blijf jullie stip aan de horizon centraal stellen; die droom heb je niet voor niets uitgesproken en op papier gezet!
Voor meer informatie: www.duikteam-de-oester.nl