Duikveiligheid is een mooi, belangrijk maar ook lastig thema. Het gaat immers over regels en het naleven ervan, maar ook over verenigingscultuur en de sfeer die ontstaat als afspraken en meningen over veiligheid ter sprake komen. Bij Gagnan zat men niet overal op één lijn en daarom organiseerde het bestuur afgelopen najaar op verzoek van de leden een veiligheidsavond.
“Het doel van de avond was om samen te bespreken wat we verstaan onder duikveiligheid”, vertelt Willem Broere, secretaris van TOV Gagnan. “Ook wilden we aan het einde van de avond helder hebben hoe we binnen de vereniging omgaan met duikveiligheid, en in hoeverre ruimte is voor verschillende meningen. Met bijna dertig leden hebben we hier een hele avond over gesproken.”
Individu versus collectief
Duikveiligheid is op allerlei manieren te belichten. Je kunt het hebben over de technische kant, maar ook over organisatie, mensen en gedrag. De avond van Gagnan ging met name in op dat laatste. “Je wil natuurlijk dat mensen zich bij de club thuis voelen”, verwoordt Willem. “Wanneer dat het geval is? Als duidelijk is wat wel en niet oké is. En als er een positieve sfeer heerst, waarin mensen elkaar op een prettige manier aanspreken op het wel of niet nakomen van de gemaakte afspraken.” Dat laatste kan best lastig zijn als je een grote groep met verschillende meningen hebt. “We hebben een interessante discussie gevoerd over het individu versus het collectief. Bij bepaalde veiligheidsregels zitten we met z’n allen op één lijn, maar op sommige vlakken verschillen we van mening. De vraag is dan: hoe erg zijn die afwijkende meningen? Wat móeten we met elkaar delen om samen een leuke vereniging te kunnen vormen? En wanneer is het niet zo erg als iemand een andere visie heeft? Die vragen kan iedere vereniging zichzelf stellen, en ongetwijfeld volgt er dan net zo’n interessant gesprek als bij ons.”
Politieagent
Tijdens de avond in het clubhuis aan De Beldert zijn ook twee fictieve casussen op tafel gelegd. De eerste casus ging over het aanspreken van een buddy op de geldigheid van zijn/haar medische keuring: de één vindt dat prima kunnen, terwijl de ander het gevoel heeft door een politieagent te worden gecontroleerd. Het gaat hier om iemands gevoel en de sfeer die ontstaat. “Én om wat binnen een groep duikers ‘normaal’ gevonden wordt, waar men aan gewend is omdat dit binnen de club nou eenmaal de afspraak is”, voegt Willem toe. De tweede casus ging over een duik waarbij één van de duikers op eigen initiatief nog wat langer beneden bleef. Als één duiker vindt ‘dat iets wel kan’, moet de rest zich dan maar aanpassen? En wordt het belang van een veiligheidsafspraak eigenlijk wel door iedereen erkend? Beide casussen laten zien dat ongemakkelijke momenten snel kunnen ontstaan, en dat mensen soms verschillend denken over veiligheid. “De twee fictieve verhalen waren een mooie manier om over onze eigen club(cultuur) na te denken”, licht Willem toe. De leden van Gagnan gaven aan dat de regels en richtlijnen van de NOB voor hen voorop staan. Ook zeiden diverse mensen dat ze het prettig vinden als voorafgaand aan een duik of activiteit de geldende afspraken worden herhaald. “Als iedereen vervolgens altijd het goede voorbeeld geeft, zou er in feite niks geks kunnen gebeuren”, beredeneert Willem. “Maar iedereen weet dat dat een utopie is. Wij hebben nu afgesproken dat als er toch iets gebeurt dat tegen de afspraken in gaat, we mondeling (dus niet per mail of whatsapp!) en op een positieve, respectvolle manier feedback geven.” Open en eerlijk zijn tegen elkaar klinkt heel logisch en vanzelfsprekend, maar de twee casussen maakten haarscherp duidelijk dat je plotseling in een lastige situatie kunt belanden. Een situatie die zo maar kan zorgen voor groepsvorming, geroddel en de afname van betrokkenheid. “Je thuis voelen bij de club komt dan opeens in gevaar, en dat is niet de bedoeling!”
Nieuwe initiatieven
Willem is erg tevreden over de uitkomst van de avond. “We hebben leuke discussies gevoerd. Het was opvallend dat we eigenlijk minder van mening verschilden dan we aanvankelijk dachten; de uitkomsten waren namelijk heel vergelijkbaar. Natuurlijk komt er tijdens zo’n discussie soms wat oud zeer boven, maar dan is het belangrijk een goede, liefst neutrale gespreksleider te hebben die de discussie weer de juiste kant op trekt.” Een mooi resultaat van de veiligheidsavond is dat de Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) van de vereniging momenteel verder wordt uitgewerkt. Daarnaast merkt Willem dat de avond ook op een andere manier z’n vruchten afwerpt: het lijkt erop dat meer leden actiever en betrokkener zijn geworden. “Er worden de laatste tijd allerlei initiatieven uitgewerkt, dat is erg leuk om te zien. Zo’n avond is dus niet alleen goed om een inhoudelijk thema als veiligheid te bespreken, maar heeft ook een positieve uitwerking op de sfeer en het enthousiasme binnen de vereniging!”