Vandaag ben ik als docent in de groep 6/7 op bezoek voor een gastles. Ik ben op het IKC Carrousel in Zevenaar. Na wat termen als Alfa, Bèta en Gamma ben ik in de juiste klas. Bèta! Dat ik al die termen niet direct snap is me al wel snel duidelijk: onder een IQ van 130 doe je niet mee in deze klas.
Bijna vijf jaar elke dag een duik
De klas is erg rumoerig en druk, dat ben ik als duikinstructeur niet gewend. Mijn cursisten pakken normaal een kopje koffie en wachten even af. Volgens Juf Kitty valt het allemaal erg mee, ze doet me een trucje voor om de klas stil te krijgen: ze telt tot en met drie en het is aangenaam stil.
Na een korte introductie en de vraag hoe ik mij koffie wil, verdwijnt juf Kitty uit de klas. Direct is de orde weer verstoord. Ik tel ook hardop tot en met drie. En ja hoor, het is weer rustig. Nadat ik me heb voorgesteld, stel ik de vraag of er leerlingen zijn die wel eens gedoken of gesnorkeld hebben. De vingers vliegen omhoog en ik laat de leerlingen hun verhaal doen. Na wat verhalen te hebben gehoord kan ik de conclusie trekken dat snorkelen leeft onder deze 9- tot 11-jarigen, in Nederland maar ook daarbuiten. De vraag volgt hoeveel duiken ik al heb gemaakt: meer dan 1800. Ik zie dat dit de verwachting te boven gaat en voeg hier nog aan toe dat het vijf jaar lang iedere dag een duik is. Vrijwel direct verschijnt er een rekenmachine achter in de klas met een corrigerende reactie. ‘Dat is 4,93 jaar!’ En aansluitend komt van rechts de opmerking of ik ook rekening heb gehouden met de schrikkeljaren. ‘Jullie hebben gelijk. Het is bijna 5 jaar.’ De juf is ook weer terug in het lokaal met mijn koffie. Lekker!
ScubaFISHual
Het lesplan van vandaag is beschikbaar gesteld door de Nederlandse Onderwatersport Bond. Bij dit lesplan stelt de NOB materialen beschikbaar zoals stickers, snorkelinfo en echte (kartonnen) VR-brillen. Ook zit er een film bij over het onderwaterleven in de Oosterschede en de Noordzee. Als bijlage zit er een quiz toegevoegd aan het standaard lesplan. Naast het lesplan is er ook een virtuele duikles beschikbaar. Deze kan de klas zelfstandig volgen.
Omdat we vandaag ook echt gaan duiken, vraag ik de leerlingen of de klas wel waterdicht is en of ze de stop in het wasbakje willen doen. Met enige verbazing word ik aangekeken en wordt mij uitgelegd dat het niet handig is om een klas onderwater te zetten. En toch herhaal ik dat we gaan duiken in de klas vandaag.
Met de kaart van Nederland en Zeeland op het digibord wijs ik de leerlingen op het duiken in Nederland. Veel plekken liggen in Zeeland en al snel komt het onderwerp op de Grevelingen en de Oosterschelde. Deze worden in een zucht verbonden met de Deltawerken. Waarna er gestructureerd gesproken wordt over de stormvloedkeringen en de windmolens om stroom op te wekken. Ik was hier nog steeds om wat te vertellen over het duiken…
Als eerste in deze les komt de onderwaterfilm aan de orde. Ik zet de film aan op het digibord en schakel de verlichting uit. Het wordt stil in de het lokaal en alles rond deltawerken en windmolens is weer vergeten. Als de verschillende onderwaterdieren verschijnen op het scherm worden de namen van de dieren door de klas geroepen. ‘Kreeft! Krab!’ Maar ook de zeekat is een bekende. Verder worden er vele vissen bij naam genoemd waarvan ik niet eens wist dat ze een naam hadden. De leerlingen zijn geïnteresseerd geraakt in het onderwaterleven en nadat ik drie keer de vraag heb beantwoord dat het echt een film gemaakt in Nederland is merk ik dat ik alle aandacht heb van deze leerlingen. Een mooi moment om ze aan het werk te zetten.
Ik wist wel dat je niet de klas vol water ging zetten
Quiz
In het lesplan is een quiz opgenomen. Snorkel omhoog/snorkel omlaag. Ik weet van mijn eigen kinderen dat een wedstrijdelement het altijd goed doet. Ik heb dan ook de quiz vanuit het lesplan in een Kahoot gemaakt. Direct bij de aankondiging van de Kahoot-quiz vliegen de leerlingen de klas uit om in een mum van tijd terug te zijn met hun tablets. Na wat kleine aanloopproblemen hebben we alle leerlingen aan boord inclusief de juf. De vragen komen een voor een voorbij en de antwoorden worden grotendeels door de klas zelf verklaard en beargumenteerd. In de diverse tussenstanden is het steeds de juf welke steeds nipt aan kop gaat. Maar de uitslag liegt er niet om. De klas kent maar een winnaar en dat is juf Kitty. Na de huldiging en de prijsuitreiking is het tijd voor de bonus vraag; Hoeveel diersoorten leven er in de zee? Vrijwel direct vliegen de mil- en biljoenen door het lokaal. Om toch gestructureerd naar het antwoord te komen besluit in aanwijzingen te gaan geven in de vorm van meer en vooral minder. Uit eindelijk komt er een antwoord 200.000 en ik besluit dit correct te vinden en licht toe dat het er 201.206 zijn (bron: Census of Marine Life, 2010). Ook hier ontvangt de gelukkige een attentie in de vorm van een memory spel.
VR-bril
En dan is het eindelijk tijd om te gaan duiken in het lokaal. Ik deel de kartonnen VR-billen uit. De juf, ikzelf, maar ook de medeleerlingen helpen elkaar met het uitvouwen van de brillen. In de tussentijd zet ik de filmpjes ook op het digibord. In plaats van de zoektermen worden de URL’s geheel overgetypt en begint het duiken in de klas. Bij veel leerlingen loopt in eerste instantie het virtuele stukje niet zoals ik had gewild. Ze hebben geen telefoon of gebruiken hun tablet. Niemand die hier iets van vindt en overal wordt een oplossing voor gevonden. De leerlingen lopen door de klas met een VR-bril op het hoofd, of een tablet voor het gezicht. Prachtig om te zien en een van de leerlingen merkt nog even op: ‘Ik wist wel dat je niet de klas vol water ging zetten.’
Opbouwen set en ervaren hoe zwaar het is
Nadat alles weer rustig is, is het tijd voor het echte werk. Ik heb mij apparatuur meegenomen en wil beginnen deze uit te stallen en te gaan benoemen. Binnen een paar secondes staan de leerlingen als een mierenhoop om mij heen. Ik begin met de duikfles en leg uit dat er 2000 liter lucht in deze fles zit. Na wat vragende gezichten verklaar ik dat deze lucht samengeperst wordt en er zo een druk van 200 bar ontstaat. Aansluitend vraag ik de klas of lucht ook gewicht heeft. Ik word verbaasd aangekeken en langzaam komen de eerste reacties. Uiteindelijk geeft ik het verlossende antwoord 1000 liter lucht weegt 1 kilogram. Een volle fles is dus 2 kg zwaarder dan een lege is al snel de conclusie. Leuk dat dit zo leeft. Vervolgens pak ik mijn vest erbij en leg uit dat hier mee van de fles een soort rugzak kunt maken waarin de fles zit. Nadat ik de fles heb bevestigd, willen alle leerlingen de fles op de rug voelen en ervaren hoe zwaar het is. Het plaatsen van de ademautomaten is iets van nader order… Nadat deze ook zijn toegevoegd aan de set is hij compleet en is de volgende vraag onvermijdelijk, waarom zijn het er twee? Ik leg uit dat de eerste trappen erg koud kunnen worden onderwater aan de hand van de werking van de koelkast. Of ze dit ook echt gesnapt hebben, weet ik niet echt goed, maar ze deden in ieder val wel voorkomen als of het een logische verklaring was.
Vragen duiken algemeen
Ondertussen zijn we zo’n anderhalf uur onderweg en wordt het tijd voor de afsluiting. De vragen die volgen zijn net als op de verjaardag van Ome Kees. Hoe lang kun je onderblijven en hoe diep heb je dan gedoken? Er komt hier een standaardvraag bij: hoe oud moet je zijn om te mogen duiken? Ik leg uit dat we binnen de NOB een jeugdprogramma hebben vanaf 8 jaar en dat je je junior duikbrevet kunt halen vanaf 12 jaar.
Promotie
Aan het einde van de les geef ik de NOB-promotiematerialen aan de juf. De stickers, snorkel promofolders en VR-brillen zijn gewilde items en worden graag aangenomen door de leerlingen. Ook informeer ik juf Kitty over de mogelijkheid om een virtuele duik les te volgen waarbij de leerlingen met een avatar deelnemen aan een virtuele duikexpeditie. Hierin kunnen ze elkaar ontmoeten. De wordt direct gepland voor de week erop.
Wil je meer weten over het lesprogramma ScubaFISHual? Kijk dan hier.
Tekst: Kasper Evers