Sterke verenigingen zijn belangrijk voor de toekomst! Voor de jaarwisseling hebben bijna honderd verenigingen bijgedragen aan de tweejaarlijkse verenigingsmonitor van de NOB. Dat heeft het bureau en het NOB-bestuur inzichten gegeven waar we de komende jaren mee aan de slag gaan.
De verenigingsmonitor
Een van de belangrijkste conclusies uit de verenigingsmonitor is dat we verenigingen verder willen versterken. We willen ze meer met elkaar in contact brengen en nog beter de weg wijzen in alle ontwikkelingen die in het (sport)landschap spelen op dit moment.
Zo weten we met zijn allen dat de duiksport aan het vergrijzen is. Een focuspunt in de toekomst moet dus ook echt ‘jeugd’. Hoe pakken we dat dan met elkaar aan? Kunnen we bijvoorbeeld leren van andere sportorganisaties, collega-verenigingen of misschien zelfs wel uit totaal andere branches? Het verbinden van dat soort partijen met elkaar wordt belangrijk in de komende jaren.
Een groot struikelblok is vrijwilligers. Weinig mensen die instructeur willen worden, of bardiensten die niet rond komen, we hebben er allemaal mee te maken. Maar, er zijn kansen. We zien bij een aantal duikverenigingen die een jeugdprogramma hebben dat zij het vaak iets makkelijker hebben met bezetting van de diverse vrijwilligersfuncties. Want, de kinderen moeten meestal naar het zwembad gebracht worden, dus kun je de ouders ook inzetten op de verenigingsavond. Clubs bieden dat dan wel aan op wat betere tijdstippen, en die ruimte moet er dan natuurlijk wel zijn. Een goede relatie met de exploitant is dan sowieso al heel fijn.
Code Goed Sportbestuur
Een belangrijk aspect om te kunnen floreren als (sport)vereniging is een heldere structuur binnen de club. De basis begint wat dat betreft bij het bestuur. Hoe zorg je ervoor dat het bestuur binnen de club bezig is met visie, structuur en de toekomst, in plaats van met de brandjes te blussen en de barbezetting van volgende week? Een tool die vanuit de NOB gratis wordt aangeboden aan de duikverenigingen is werken met de Code Goed Sportbestuur. Deze biedt een kompas voor integer en maatschappelijk verantwoord bestuur: hét gedeelde fundament op basis waarvan de sportsector wil functioneren. Zo zorgen we met elkaar voor een veilige, eerlijke en vitale sportomgeving waar iedereen zich thuis voelt. Makkelijker gezegd dan gedaan natuurlijk. Want misschien gaat het nu wel hartstikke goed met de club en voel je de noodzaak niet. Maar kun je als bestuur een doorkijk maken over waar de club over tien, vijf, of wellicht makkelijker, twee of drie jaar staat? Ben je financieel gezond, is er voldoende aanbod voor alle doelgroepen en heb je genoeg instructeurs en andere kaderleden om de verschillende vrijwilligersfuncties te bezetten? De Code Goed Sportbestuur helpt om te werken aan een toekomstbestendige club.
De Code is gebaseerd op vier principes:
Verantwoordelijkheid
Een vereniging heeft een bestuursstructuur waarin bestuurders eindverantwoordelijk zijn voor een heldere visie op de sport, de club, de verschillende rollen en taken, het naleven van wet- en regelgeving en het organiseren van voldoende tegenspraak.
Daarbij maken zij keuzes die sociaal en moreel verantwoord zijn. Het is belangrijk dat bestuurders toegerust zijn en blijven op hun taken. Besturen zijn verantwoordelijk voor de bestuurlijke inrichting van de club en voor het organiseren van de kaders en processen waarbinnen de sport tot stand komt. De bestuurlijke inrichting is gericht op effectieve, efficiënte en gedragen besluitvorming en zorgvuldig toezicht. Binnen de duikverenigingen wordt toezicht gehouden door de Ledenraad. De club kan daarnaast meerdere commissies hebben die (gedeelde) verantwoordelijkheid hebben over specifieke deelgebieden.
Democratie
Een club heeft te maken met allerlei belanghebbenden. Besturen is positie kiezen tussen de verschillende belangen. De inbreng en inspraak van belanghebbenden is cruciaal om tot gedragen besluitvorming te komen. Het bestuur weet wat er leeft in de samenleving en meer specifiek bij de eigen stakeholders en laat zien wat zij daarmee doet. Het bestuur is dan ook een goede afspiegeling van de vereniging. Heb je bijvoorbeeld ook een jeugdlid in het bestuur en hoe is de verhouding man/vrouw?
Maatschappij
Sport is veel meer dan alleen plezier en spel. Clubs zijn hiervan bewust en laten zien op welke wijze zij bijdragen aan hun maatschappelijke rol. Verantwoording hierover draagt bij aan de legitimiteit van bestuur en organisatie, omdat het vertrouwen van de buitenwereld wordt versterkt. Een vereniging heeft een belangrijke rol in de maatschappij en heeft daarover contact met andere clubs, de gemeente en wellicht ook zorg- of onderwijsinstellingen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan deelname aan gemeentelijke initiatieven en schoolsportactiviteiten.
Transparantie
Transparantie verhoogt het vertrouwen in de organisatie en stimuleert bestuurders en leden om beter te presteren. Het bestuur van een club is bereid om zich regelmatig naar haar omgeving te verantwoorden. Het afleggen van verantwoording is essentieel voor goed sportbestuur en is verbonden aan het dragen van verantwoordelijkheid. Het maakt controle mogelijk, creëert draagvlak en helpt doofpotsituaties voorkomen.
Maatschappelijke waarde van de duikvereniging
Als we inzoomen op het stukje over ’Maatschappij’ dan biedt het nieuwe Sportakkoord II dat vanaf 1 april 2023 ‘live’ is ook weer de ruimte om de vereniging verder te ontwikkelen. Geldstromen komen vrij voor het opleiden van instructeurs, het aangaan van samenwerkingen met derden en het creëren van een veilig sportklimaat. Maar misschien wil je wel aan de slag met het verduurzamen van het clubhuis of zou je willen kijken hoe het aanbod van jouw vereniging toegankelijker gemaakt kan worden voor bijvoorbeeld duikers met een beperking. Ook daar is, met een goed plan, geld voor vrij te maken vanuit de overheid.
Het landschap van de sportvereniging is zoveel groter dan de duikplas, het zwembad of het clubhuis. Misschien staat jouw clubhuis wel in een omgeving waar mensen het echt niet zo breed hebben. Ook dan zijn er mogelijkheden om activiteiten te ontplooien om mensen in beweging te brengen. De overheid heeft hiervoor het project School en Omgeving opgezet. Hierbij wordt voor jeugd een divers programma opgezet, van cultuur tot wetenschap en sport, waarbij zij hun ‘talenten’ kunnen ontdekken. Misschien is een reeks snorkellessen ook wel leuk voor ze.
Clusterbijeenkomsten, Rondje NL
Uit de verenigingsmonitor is duidelijk naar voren gekomen dat verenigingen graag ook van elkaar leren. Dat kunnen we momenteel al digitaal faciliteren via het Sportbestuurdersplatform.nl, maar fysieke bijeenkomsten zijn nog altijd prettiger. Daarom wordt in 2023 een vijftal bijeenkomsten gepland waarbij we met verenigingen in gesprek willen over allerlei actuele zaken. Opleidingen, jeugd- of vrijwilligersbeleid; vragen staat vrij.
De eerste was op 4 april in Veenendaal. Op 15 mei is de tweede bijeenkomst in Dordrecht. De derde bijeenkomst is gepland in Emmen (5 juni 2023). In het najaar plannen we dan nog twee bijeenkomsten, waarbij we Noord-Holland en Brabant/Limburg aandoen. Zou je dit als club wel willen faciliteren? Laat het ons weten!
Niet alles in één keer aanpakken
Tot slot realiseren we ons dat je als verenigingsbestuurder druk genoeg bent met allerlei zaken binnen de club. Het is aan te raden om als bestuur eens gezamenlijk, en wellicht met ondersteuning, te kijken naar wat je zou kunnen veranderen binnen de club om meer toekomstgericht te worden. Je hoeft niet alles in één keer aan te pakken, dat gaat nooit lukken. Maar elke twee maanden iets aanpakken, kan uiteindelijk een wereld van verschil maken!
Wil je als duikvereniging het verschil kunnen maken richting de toekomst?
Neem contact op met Jeroen Dellebeke, verenigingsondersteuner bij de NOB. Hij kan je op weg helpen. clubondersteuning@onderwatersport.org.
Informatie over de Code Goed Sportbestuur vind je hier.
Informatie over het Sportakkoord II vind je hier.